13-cynisme-Jean-Leon_Gerome_-_Diogenes_-_Walters_37131

De cynicus kwispelt tegen mensen die hem iets geven, blaft tegen mensen die niets geven en bijt slechte mensen. © Wikimedia

De beet van de cynische filosoof

Jezus en zijn volgelingen hebben als tegenstanders van een starre maatschappelijke orde en hun waardigheidsbekleders overeenkomsten met de klassieke cynici, stelt Georg Luck in Levenskunst uit de Griekse oudheid. De bekendste vertegenwoordiger van die stroming was Diogenes van Sinope, de man die in een ton woonde.

Het woord ‘cynisch’ is afgeleid van kuoon, het Grieks voor hond. De exacte reden waarom de klassieke cynici zichzelf associeerden met dat dier, is niet helemaal duidelijk. Toen Diogenes werd gevraagd op grond waarvan hij ‘hond’ werd genoemd, zei hij ooit: “Omdat ik kwispel tegen mensen die mij iets geven, blaf tegen mensen die niets geven en slechte mensen bijt”, zo citeert de Zwitserse classicus Georg Luck (1926-2013) de 3de-eeuwse filosofiehistoricus Diogenes Laertios. Diens illustere voornaamgenoot leefde in de 4de eeuw voor onze tijdrekening en was een tijdgenoot van Plato, Aristoteles en Alexander de Grote. Het boek van Luck brengt – zoals de ondertitel belooft – teksten van de Griekse cynici, die de classicus naar het Duits vertaalde. Het werk, dat dateert van 1997 en als oorspronkelijke titel Die Weisheit der Hunde had, behandelt onder meer Menippos, die afkomstig was van Gadara, een stad ten zuidoosten van het Meer van Galilea in het noordwesten van het huidige Jordanië.