Rituelen verbinden en helpen afronden. © Pexels

De kracht van nieuwe rituelen

Religieuze kaders zijn niet meer vanzelfsprekend richtinggevend. Toch blijven rituelen een belangrijkere rol spelen in een mensenleven, zeker op momenten van rouw en verlies. Spiritueel zorgverleners en pastores zoeken in de zorg naar nieuwe vormen van rouwrituelen.

Een onverwacht nakend overlijden op intensieve zorgen. Broers en zussen, een echtgenoot, een tienerzoon en buren vullen de ruimte met verdriet, onbegrip, angst en woede. Wie is jouw mama voor jou? Wie is jullie zus voor jou? Kleine en grote verhalen over samen opgroeien worden gedeeld. De kwaadheid over het te plotse heengaan weergegeven door gebalde handen en ingehouden adem. Vinden jullie het goed om samen een moment van afscheid vorm te geven? Iedereen komt toch rond het bed staan en ik noem de vrouw bij naam, ook al hoort ze ons waarschijnlijk niet. Emoties worden benoemd, ik kies snel een passend gedicht uit de bundel die ik altijd bij me heb. De voelbare spanning tussen sommige familieleden weerhoudt me ervan om te vragen om handen te geven of allen een armbandje aan te reiken als teken van verbondenheid. Dan benoemen we de schoonheid en de pijn van het leven, de waarden die belangrijk waren en de verbinding met alle anderen die ons al zijn voorgegaan. We laten de stilte spreken en tot slot fluistert ieder die wil nog iets in haar oor. Ik laat degenen die wensen ook apart afscheid nemen. Er is wat meer rust in de kamer.