Volgens Hartmut Rosa is de crisis in de democratie onderdeel van een algemene crisis ontstaan door het onstuitbare streven naar vooruitgang. © Unsplash

Democratie heeft de Kerk nodig

In het dunne boekje Democratie vraagt om religie draait de Duitse socioloog Hartmut Rosa de bewering om dat religie, zeker in haar geïnstitutionaliseerde vorm, een gevaar is voor de democratie. Paradoxaal genoeg is het de democratie, zelf in diepe crisis, die vandaag de gemarginaliseerde religie nodig heeft.

In zijn essay legt Rosa uitvoerig uit waarom het met de democratie zo slecht gesteld is en gaat hij daarna kort in op wat de religie in dat verband te bieden heeft. Opmerkelijk is dat hij het daarbij niet over een vage religiositeit heeft, maar over de geïnstitutionaliseerde religie, met name het katholicisme met zijn gewijde ruimten en rituelen. De schrijver van het voorwoord voor de Nederlandse vertaling, Ronald van Raak, miskent helaas juist dat inzicht van Rosa door te beweren dat het minder om de religie zelf gaat en meer om de ruimte die ze biedt de wereld anders te denken en te beleven, “om je open te stellen voor het andere”. Bepaalde recensenten die het met Rosa’s analyse van de crisis eens zijn, zijn het op één punt duidelijk met hem oneens: religie als ervaring, dat gaat eventueel nog, religie als instelling hebben we helemaal niet meer nodig.