Identiteit en de ander

De Italiaanse filosoof Umberto Eco schreef in de proloog van zijn magistrale roman De naam van de Roos iets onvergetelijks: “De schoonheid van de kosmos is niet alleen gelegen in de eenheid van de verscheidenheid, maar ook in de verscheidenheid van de eenheid.” Onze natuurlijke leefwereld is gekenmerkt door een veelheid van originele levensvormen. In de lente bloeien bloemen en planten open en verspreiden een ongelooflijke rijkdom aan vormen, geuren en kleuren. De eenheid van de natuur ontplooit zich in een veelheid van een verrassende schoonheid. De kosmische hemel is een verrukkelijk lichtspektakel met verschijnende en verdwijnende sterrenbeelden die samenkomen en zich terugtrekken. Lichtstralen van miljoenen jaren ver bereiken onze ogen terwijl hun bron misschien reeds is uitgedoofd.

Meerwaarde
Ook onze mensenwereld is rijkelijk verscheiden: jongeren en ouderen, werkenden en niet-werkenden, denkers en dromers, vale bleekgezichten en bonte kleurlingen, voorlopers en nadenkers… Maar wat is onze identiteit? Met deze vraag brengen we een grens aan. Wanneer we onze identiteit omschrijven, zetten we ons af tegen wie we niet (willen) zijn. We hebben nood aan een vergelijking. En de vergelijking is een vreemde stijlfiguur. In plaats van te verbinden, brengt ze scheiding. Dat blijkt uit de pogingen de identiteit van een organisatie te omschrijven. Wat is bijvoorbeeld het eigene van een voorziening voor mensen met een beperking of een school? Snel zijn we geneigd te spreken over meerwaarde. Dat is iets waardoor we meer of anders zouden zijn. We vergelijken dus.