Sofia Samatar volgt het spoor van de 19de-eeuwse mennonieten in Oezbekistan. © rr

In het spoor van de mennonieten

De gouden weg naar Samarkand houdt het midden tussen een reisverslag en een historische schets van een onwaarschijnlijk pelgrimsverhaal. Sofia Samatar neemt de lezer mee in beide. En doet dat bovendien in een literaire stijl om u tegen te zeggen.

Eigenlijk is de Engelse titel van het boek (The White Mosque) sprekender dan wat de Nederlandse vertaling ervan maakte. De witte moskee – de naam die Oezbeekse islamitische dorpsbewoners gaven aan een mennonitische kerk – is namelijk een belangrijk leidmotief in De gouden weg naar Samarkand. Auteur Sofia Samatar laat het beeld altijd opnieuw terugkeren in haar reis door Oezbekistan, in het spoor van de mennonieten die zich daar in de loop van de 18de eeuw vestigden. Via haar Zwitsers-Duitse moeder erfde de Amerikaanse universiteitsdocente de mennonitische genen. Tegelijk drukt haar huidskleur – verkregen via haar Somalische vader – haar met de neus op de feiten: in alle opzichten is Samatar een buitenbeentje.