Meer nodig dan we denken

Vandaag verschijnt het jaarrapport van de katholieke Kerk in België. Wie het doorbladert, krijgt allerminst de indruk van een zieltogende Kerk. De krachtige start met vele initiatieven voor de Oekraïense vluchtelingen zet de toon: de christelijke gemeenschap in België blijft een belangrijke motor van solidariteit. Die baseline van levende gemeenschap doordesemt het rapport. Met een evenwichtige mix van initiatieven biedt het een perspectief op de vele domeinen waarin de Kerk actief is. De cijfers, waar journalisten dol op zijn, zijn er uiteraard ook. Niet onverwacht evolueren we alsmaar sneller naar een Kerk die gedragen wordt door leken: het aantal actieve priesters duikt onder de duizend, dat zijn er dik zeshonderd minder dan leken met een mandaat, van wie het aantal in opleiding verdubbelt. We zien ook dat het doopsel een sterkhouder blijft: ongeveer een derde van de nieuwgeborenen ontvangt dit initiatiesacrament. Van een minderheidskerk kun je dus niet echt spreken.

Wervende verhalen
Het zesde jaarrapport op rij is globaal een sterk stuk. Het gaat de onzichtbaarheid van de Kerk als zingever en gemeenschapsvormer tegen. Het evangelie is – zoals de paus terecht opmerkt – geen koopwaar. Maar datzelfde evangelie zegt ook dat je een lamp niet onder de korenmaat moet zetten. Wat goed is, mag benoemd worden. Niet omwille van het instituut zelf, wel omdat geloof daadwerkelijk iets kan betekenen bij persoonlijke en maatschappelijke vragen en uitdagingen. In dat verband kan het rapport aan kracht winnen met een toegankelijker taalgebruik. Zo is het onderdeel dat terechte aandacht voor de synode vraagt, voor de buitenstaander niet helder. Zelf zouden we trouwens consequent voor die ‘buitenstaander’ als ijkpersoon kiezen. Op die manier wordt het rapport nog meer een statement van wat de Kerk in huis heeft voor hen die er niet in thuis zijn.

Communiceren
Het rapport brengt ons bij wat binnen de Kerk veel meer aandacht verdient: een eigentijdse communicatie die fris en aansprekend is. Vandaag draait communicatie steeds meer rond storytelling, je verhaal vertellen. Die aanpak vertrekt van vragen als: wat bezielt je, wat maakt je blij en wat heb je vandaaruit te vertellen aan de mensen rondom je? Dat bezielend verhaal zichtbaar maken doen onze geloofsgemeenschappen veel te weinig. Terwijl missionair zijn net betekent dat je naar buiten treedt met je verhaal. Hoe ga je bijvoorbeeld om met de daling van het aantal eerste communies en de nog sterkere van het vormsel? Is die neergang er niet minstens gedeeltelijk omdat er geen wervend verhaal achter zit? Ouders zijn misschien best wel geïnteresseerd, maar catechese is uit onze scholen verdwenen en religie is nu eenmaal geen dagelijks gespreksonderwerp. Een eigentijdse communicatiestrategie zoekt ouders op en laat hun zien wat eerste communie en vormsel kunnen betekenen voor hun kinderen en voor hun gezin. Uiteraard moet je dan je verhaal waarmaken in een inspirerende catechese en ouderavonden. Waarom zouden mensen naar je toekomen als ze amper weten dat je bestaat en wat je hun kan bieden aan zingeving en warmte? Uitnodigend en open communiceren brengt de kracht van het evangelie samen met de zingevingsbehoeften van mensen. Dat is de kern van de evangelisatie die paus Franciscus voorstaat. Ze nodigt hartelijk uit en speelt geen douanier aan de poort van de sacramenten.

Houd ze open
“Kerken zijn veel belangrijker dan kerkmensen denken. Houd ze open als maatschappelijke ontmoetingsplaats. De kerk heeft als huiskamer van de buurt op zichzelf al betekenis”, zegt Pieter Broertjes, oud-burgemeester van Hilversum en oud-hoofdredacteur van de Volkskrant, in een interview met Nederlands Dagblad. Geloven christenen dat hun verhaal een bron van vreugde en hoop voor hedendaagse mensen kan zijn? Dan is het cruciaal dat ze die boodschap ook uitstralen. Het is hoogdringend dat ze, van hoog tot laag en ondersteund door professionals, werk maken van aansprekende communicatie. Niet paternalistisch of klerikaal, wel met de warmte van een ‘huiskamer’ waar onze medeburgers geborgenheid en inspiratie vinden.