MEGA-ambitie

“Een knipoog naar het onmogelijke” is de slogan van de Open Kerkendagen die plaatsvinden op 1 en 2 juni. Enkele dagen later wordt de tachtigste verjaardag gevierd van de landing in Normandië, het begin van het einde van het nazi-regime. En op 9 juni trekken we naar de stembus voor Europese, federale en regionale verkiezingen. Het thema veiligheid zou wel eens een belangrijk verkiezingsthema kunnen worden, zeker nadat Europees Raadsvoorzitter Charles Michel Europa vorige maand aanraadde om over te schakelen op een oorlogseconomie. Het idee daarachter is dat we ons moeten kunnen verdedigen tegen het Rusland van de pas herkozen Vladimir Poetin, die zijn zinnen heeft gezet op Oekraïne. Om de negatieve gevoelens tegenover die voormalige Sovjetrepubliek nog wat aan te wakkeren, kon Poetin het niet laten een verband te leggen tussen Oekraïne en de aanslag van 22 maart op de Crocus City Hall nabij Moskou. Die terreuraanslag werd opgeëist door IS in Centraal-Azië, een gebied dat destijds ook deel uitmaakte van de Sovjet-Unie.

Tweede front
Het lijkt onwaarschijnlijk dat Poetin in het oosten een tweede front zal willen openen zoals hij in 1999 deed in het zuiden tegen islamitische separatisten in de Kaukasus. De ambities van Poetin liggen in het westen, dat inmiddels het vredesdividend dat het einde van de Koude Oorlog had opgeleverd in rook zag opgaan. Sinds de eerste militaire acties van Rusland tegen Oekraïne tien jaar geleden en vooral sinds de tweede aanval op het Russische buurland met Europese aspiraties, staan de Europese NAVO-bondgenoten toenemend onder druk van de VS. Ze moeten hun defensie-uitgaven opkrikken tot minstens twee procent van het bruto binnenlands product. Zoniet, kunnen ze volgens de vorige Amerikaanse president – die opnieuw een gooi naar het Witte Huis wil doen – hun plan trekken bij een eventuele Russische aanval.

Besparingen
Defensie is hier te lande een federale materie. Dus als er meer middelen voor defensie nodig zijn, zullen de belastingen moeten stijgen of zal er bespaard moeten worden op domeinen die nog tot het federale niveau behoren, zoals delen van de sociale zekerheid. De gewesten en gemeenschappen blijven in dat verhaal blijkbaar buiten schot. Volgende stap in een oorlogszuchtige logica is de door Michel bepleite overschakeling naar een oorlogseconomie. Maar wat betekent dat? Moeten er in Koningshooikt gepantserde voertuigen worden geproduceerd? Dient er bij een toenemende dreiging uit het oosten nagedacht worden over een herinvoering van de dienstplicht, die in 1992 werd opgeschort? Moeten een aantal kazernes die sindsdien werden omgevormd tot asielcentra voor mensen die elders ter wereld oorlog en ellende ontvluchtten, weer in gebruik worden genomen om er kersverse soldaten onder te brengen? Of moet een overschakeling naar een oorlogseconomie “jobs, jobs, jobs” opleveren, zoals Michel ooit orakelde toen hij nog Belgisch premier was? Is de overschakeling naar dat soort economie op Europees niveau de manier om een soort MEGA-ambitie te realiseren, verwijzend naar de MAGA-slogan van die ene voormalige Amerikaanse president: Make Europe Great Again? 

D-day
Europa werd na 6 juni 1944 met de hulp van de VS samengesmeed als buffer tegen Jozef Stalin. Tachtig jaar later wordt het Kremlin gedomineerd door Poetin, die migratie instrumentaliseert om Europa te destabiliseren en om het te laten bezwijken onder de druk van zijn eigen aantrekkingskracht: veiligheid, vrijheid en ontwikkelingskansen. Europa moet zich vooral politiek wapenen tegen het tegenovergestelde daarvan: bedreigingen, onderdrukking en uitsluiting. De Europese verkiezingen bieden de gelegenheid om een vuist te maken tegen zulke – ook in het westen pruttelende – politieke tendensen. Als de tenoren daarvan als gevolg van Russische manipulatie versterkt uit de stembusslag zouden komen, is de ambitie om Europa weer groots te maken zwaar aangetast en nog slechts een knipoog naar iets wat dan vrij onmogelijk is. Zulke tendensen zijn immers niet wat Europa groot heeft gemaakt.