“Armoede is onoplosbaar als mensen in armoede enkel als getuigen worden opgevoerd, maar niet als partners meedenken of beslissen”, zegt Vanessa Joos. © rr

“Mensen in armoede zijn ronduit visionair”

Nee, uit armoede opstaan is geen kwestie van willen. Vanessa Joos heeft genoeg generatiearmoede gezien om de meritocratische slogans naar de prullenmand te verwijzen. Als student sloot ze zich aan bij ATD Vierde Wereld, een beweging waar armen het woord nemen. Het werd een school voor het leven, waarin ze samen met haar gezin enkele niet-evidente keuzes maakte.

Zeventien was ik: boos en onrustig om zoveel onrecht in het Zuiden. Op een informatieavond van ATD werd ik voor het eerst geconfronteerd met de schrijnende armoede bij ons: zoveel ellende, vlakbij… Ik was geprikkeld door de aanpak van ATD: een radicale, maar geweldloze, intelligente en menselijke manier om systemisch onrecht te bestrijden. Zo anders dan de gewapende strijd tegen onrecht waarover ik zoveel had gelezen. Ik werd vrijwilliger – ‘medestander’ in het ATD-jargon – en enkele jaren later samen met mijn echtgenoot ‘volontair’: een vaste kracht die sober leeft, in nauw contact met mensen in armoede. Dat bracht ons in Frankrijk, Haïti, Nederland, de Filipijnen en sinds enkele jaren in Brussel.