Spreken of zwijgen?

U hebt het vast ook al vaak gedacht. We leven in vreemde tijden, verontrustende tijden. Tijden van diepe bezorgdheid om wat er aan de orde is, of nog meer om wat er komen zal. Of het nu om onze Belgische of Vlaamse politiek gaat, de tendensen in Europa, de oorlog in Oekraïne, het Israëlisch-Palestijnse conflict, de toestand van het klimaat en de natuur, de aanhoudende armoede en conflicten in Afrika, de overdreven digitale ‘bemeestering’ van ons leven en onze realiteit, het wegdeemsteren van een waardenkader zoals sommigen menen, de crisis in de Kerk, de zorgen in het onderwijs… Ik kan nog een paar regels vullen met andere problemen. Oplossen zal ik ze niet.

Wijsheid is grijs
Maar één ding valt er me in op, en dat creëert een bijkomend probleem van zorgelijke aard: de wijze waarop mensen doorgaans hun ongezouten mening klaar hebben, zelfs zonder dat die gevraagd wordt. En hoe ze, niet gehinderd door enige vorm van nuance, denken de glasheldere wijsheid in pacht te hebben en die veelal luid te berde brengen. Terwijl wijsheid, per definitie, juist het midden houdt, evenwicht zoekt, niet zwart of wit maar grijs is, wikt en weegt, niet meteen oordeelt maar eerst voorzichtig observeert en luistert. En dat inzicht is niet nieuw. Het niet zo bekende oudtestamentische boek Wijsheid van Jezus Sirach vertolkt die waarheid al. In hoofdstuk 5, 9-12 is de tekst heel duidelijk: “Wan het koren niet bij elke wind, sla niet ieder zijpad in. Dat doet een zondaar, die spreekt met dubbele tong. Wees standvastig in je denken. Verdraai je woorden niet. Wees meteen bereid tot luisteren, maar neem de tijd voor je antwoord. Antwoord een ander alleen als je iets verstandigs te zeggen hebt. Heb je dat niet, houd dan je mond.”