42 nationalisme Soldaat (Unsplash) kopie

“Oorlog vereist een directe disciplinaire relatie tussen individu en staat,
en doet de loyaliteit van individuen aan andere sociale groepen dan de staat dus verdampen”, analyseert Cavanaugh. © Unsplash

Staatshoofden imiteren kerkelijke rivalen

Behalve als bescherming tegen geweld van buitenlandse vijanden legitimeert de natiestaat zich als bescherming tegen geweld van binnenlandse bedreigingen. “Als de natiestaat de neiging heeft externe verschillen te accentueren, heeft hij tegelijk de neiging feitelijk bestaande interne verschillen te elimineren”, weet William Cavanaugh, ondanks de beloftes van het liberalisme.

Intern verdraagt een soevereine staat geen andere politieke gezagsdragers en hij ondermijnt dan ook de loyaliteit van individuen aan tribale, feodale of kerkelijke overheden. Daarbij speelt oorlogvoering een cruciale rol. “Oorlog vereist een directe disciplinaire relatie tussen individu en staat, en doet de loyaliteit van individuen aan andere sociale groepen dan de staat dus verdampen”, analyseert Cavanaugh. “Dat resulteert in een gebrek aan waarachtig pluralisme. De toewijding aan de staat wordt een doel op zich.” Die toewijding vraagt van alle burgers inzet voor het algemeen belang. “Wat ‘algemeen’ is, wordt herleid tot wat binnen nationale grenzen past, en wat goed is, kan worden gekocht ten koste van wat goed is voor andere natiestaten”, vervolgt Cavanaugh. “Maar de rijkere klassen presenteren hun eigen belangen veel effectiever als nationale belangen”, waarschuwt hij. Achter het zogeheten algemeen belang schuilen vaak financiële en economische belangen van geprivilegieerde groepen.