“De dood is de plaats waar wij uitrusten van onze zintuigelijke indrukken”, schreef de stoïcijnse keizer Marcus Aurelius in de tweede eeuw. © rr

Stoïcijns afscheid nemen van het leven

Wat kan je helpen om met een aangekondigde dood om te gaan? In Sterven als een stoïcijn beschrijft Marja Havermans hoe haar echtgenoot op stoïcijnse wijze omging met de boodschap dat hij ongeneeslijk ziek was.

Paul Rouwmaat, de echtgenoot van de auteur, overleed in 2016 op 61-jarige leeftijd aan alvleesklierkanker, negen maanden na de diagnose.

Havermans schreef het relaas over die “intense periode” om de vele vragen, onzekerheden, emoties en twijfels toen opkwamen te onderzoeken. Over haar man vertelt ze dat hij op geen enkel moment bang was:

“De dood liet hem ook niet onverschillig, verre van dat. Doodgaan was het laatste wat hij wilde, maar hij zag in dat hij niets kon veranderen aan het feit dat deze ziekte hem ging vellen. Dus aanvaardde hij de dood en deed wat hij kon om nog zo goed mogelijk te leven.”