Waar blijft de Sint?

Of er gewacht is tot vandaag is in deze ongeduldige tijden niet zeker, maar officieel is de Sint pas deze nacht langs geweest. Het Sinterklaasfeest heeft door het maandenlange commerciële offensief wel wat van zijn glans van wachten en dromen verloren. Toch spreekt het ook in deze seculiere tijden nog tot de verbeelding.

Overvloed
Zoals veel heiligen is ook Sint Nicolaas van Myra met veel legenden omkleed. Al die verhalen hebben een constante: Nicolaas is de vriend van de armen. Hij strooit goud in het huis van een arme vader. Zo kan die zijn dochters uithuwelijken en belanden ze niet in de prostitutie. Hij laat drie arme kinderen verrijzen uit de pekelpot van een meedogenloze slager. Bij een hongersnood in Myra smeekt hij de bemanning van een graanschip om het graan aan de noodlijdenden te geven. Iedereen krijgt naar behoefte, de hongersnood wordt afgewend. Wonderwel raakt het schip niet leeg. Is dat geen prachtig beeld van Gods onuitputtelijke liefde voor de mensen? Ze is nooit uitgeput, integendeel: door haar te schenken, vermeerdert ze alleen maar. In deze tijden van overvloed – toch voor de geprivilegieerden – beseffen we nog nauwelijks hoe sterk die verhalen hoop en troost brachten. Ze doorbreken de harde wereld en scheppen een sfeer van geborgenheid: we worden gedragen door wat ons overstijgt. Het oorspronkelijke Sinterklaasfeest ontstond trouwens in de late Middeleeuwen als een feest voor arme kinderen die hun schoen in de kerk mochten zetten.

Heiligen en schurken
De Prijs voor het Christelijke Boek 2023 die vrijdag wordt uitgereikt, gaat naar Schurken en heiligen van de Australische historicus John Dickson. De auteur geeft toe dat de geschiedenis van het christendom afschuwelijke wandaden laat optekenen en dat de volgelingen van Jezus er regelmatig een potje van gemaakt hebben. Maar hij laat ook de andere kant zien. Hij noemt twee kernpunten van het christelijk geloof: liefde voor de vijanden en waardigheid van elke mens als beeld van God. Die betekenden een revolutie in de geschiedenis van de mensheid. De zogenaamd hoogstaande Romeinse beschaving was voor armen en kwetsbaren een echte hel. Het christendom breekt daar radicaal mee. De inclusieve solidariteit met elke mens – lees de parabel van de Barmhartige Samaritaan – wordt voortaan de norm voor humaniteit.

Oase
In de huidige discussie over religie op het publieke domein is dit boek een intellectuele oase. De ‘heiligen’ zijn degenen die de harde logica van het recht van de sterkste en de almacht van geld in vraag stellen. Het zal velen raar in de oren klinken, maar precies daarover gaat het Sinterklaasfeest: de macht van het goede doorbreekt geweldloos de perversiteit van het kwaad. We mogen hopen dat wie nu vermorzeld wordt, weer zal opstaan.

Schoenen
Ook vandaag zijn er nog heel wat schoentjes te vullen. De Kerk staat voor een immense uitdaging. Mensen ervaren steeds meer wat het gebrek aan zingeving met hen doet. Spiritueel en mentaal zijn we massaal op zoek. Het christelijk geloof ontstond toen het jodendom was verzand in wetticisme, het Romeinse Rijk in morele armoede. Het christendom dankte zijn succes aan een nooit geziene ommekeer in denken en handelen. Om het met Dickson te zeggen: doorheen de geschiedenis hebben christenen “een prachtige vertolking gegeven van de oorspronkelijke melodie van Christus.” Hij voegt eraan toe: “Heel wat anderen zongen verschrikkelijk vals.” In de nasleep van de misbruikschandalen boet de Kerk de afschuwelijke verdraaiing van haar eigen boodschap uit. En toch mag de prachtige vertolking niet onder de radar verdwijnen. De oorspronkelijke dynamiek van het christelijk geloof kan vandaag een keerpunt betekenen voor zowel Kerk als samenleving. Daarvoor gaan is de opdracht die alle christenen vandaag in nederigheid en trots moeten oppakken en uitdragen. Vol verwachting klopt ons hart.