De waarheid werd door die persoon als door een tsunami weggeveegd. Toevallig, want de Amerikaanse presidentsverkiezingen vielen dit jaar samen met Wereld Tsunami Dag, dat in 2015 door de Verenigde Naties in het leven werd geroepen. Tsunami’s hebben een verwoestend effect op mens, dier en milieu. Dat geldt uiteraard ook voor oorlogen.
Koeweit
Op 5 november 2001, nog geen maand na de start van de militaire operatie van de Verenigde Staten tegen de Taliban in Afghanistan als reactie op aanslagen van elf september, riep de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties 6 november uit tot ‘Internationale dag voor de preventie van aantasting van het milieu tijdens oorlog en gewapend conflict’. Oorlogsgeweld heeft namelijk een desastreuze impact op de natuur, zo toonden de schokkende beelden van de brandende Koeweitse olievelden een decennium eerder al.
Ook paus Franciscus waarschuwde aan het begin van dit decennium in zijn encycliek Fratelli tutti voor de gevolgen van oorlogen voor het milieu. “Nu de omstandigheden, die het uitbreken van oorlogen in de hand werken, opnieuw toenemen, kan ik alleen maar herhalen dat oorlog de ontkenning van alle rechten en een dramatische aanval op het milieu is”, schreef hij. De strijd in Gaza en Oekraïne moest toen nog losbarsten.
Kerncentrale
Een recent voorbeeld van de natuur als slachtoffer van oorlogsgeweld is de explosie die vorig jaar in Oekraïne de Kachovkadam op de Dnjepr verwoestte. Overstromingen met vervuild water zorgden er stroomafwaarts voor heel wat problemen.
Een nog groter gevaar is de kerncentrale Zaporizja, de grootste in Europa, die zich ook aan de Dnjepr bevindt. Als daar door de aanhoudende gevechten tussen Rusland en Oekraïne iets zou mislopen, wordt de wereld mogelijks geconfronteerd met een kernramp à la Chernobyl. Met alle gevolgen vandien.
Westhoek
Wie moeite heeft met het inbeelden van de verwoestende effecten van een oorlog op het milieu, moet zich even het slijkerige, pokdalige maanlandschap voor de geest halen dat het gevolg was van WOI. Meer dan honderd jaar later worden er in de Westhoek nog steeds springtuigen uit de grond gehaald.
Die achtergebleven explosieven maken overigens nog altijd slachtoffers, ook elders in de wereld. Zo kreunen niet alleen de waarheid en het milieu onder gewapende conflicten, maar lijden ook (en vooral) de mensen. Denk daarbij zeker niet alleen aan Oekraïne, het Heilig Land en Libanon, maar ook aan bijvoorbeeld Oost-Congo en Soedan.
“De mensheid is onvoldoende voorbereid op de gevolgen van de klimaatverstoring.”
Die landen, en tal van andere plaatsen, moeten tijdens de vredesvieringen naar aanleiding van 11 november in onze gedachten blijven.
Zondvloed
Gewapende conflicten blijven intussen de natuurlijke omgeving onder druk zetten. De zwaarste schade aan ons leefmilieu werd de voorbije maanden veroorzaakt door de steeds grimmiger wordende processen in onze atmosfeer. Orkanen nemen in kracht toe, neerslaghoeveelheden stijgen spectaculair. De rol van de menselijke bedrijvigheid in de klimaatverstoring valt steeds minder te ontkennen, maar de mensheid is onvoldoende voorbereid op de gevolgen van die verstoring.
Dat is een waarheid die in 2001, toen 6 november werd uitgeroepen tot de ‘Internationale dag voor de preventie van aantasting van het milieu tijdens oorlog’, nog niet zo dringend was als nu. In plaats van miljarden te pompen in verwoestende oorlogen, zouden er beter meteen miljarden gepompt worden in maatregelen om de desastreuze gevolgen van de aardopwarming voor “ons gemeenschappelijk huis” – zoals paus Franciscus onze planeet in Laudato Si’ bestempelt – op te vangen.
Meer opinies van
Ludwig De Vocht
