“Ik stel vast dat hedendaagse opiniemakers die voortdurend naar de Aufklärung verwijzen, misschien wel de Kritik der reinen Vernunft van Kant hebben gelezen, maar wellicht niet zijn Kritik der Urteilskraft. Daarin geeft Kant erkenning aan wat buiten de wetenschap valt”, zegt Johan Leman. © ID photo agency

“Het religieuze analfabetisme in de media is grenzeloos”

Het felle publieke leven van Johan Leman rond gevoelige thema’s als migratie, racisme en gelijke kansen eiste zijn tol. Eenmaal uit de ratrace vond zijn spirituele en intellectuele leven een nieuwe adem. Daarover laat hij zich tegenwoordig niet onbetuigd: aan de religieuze ongeletterdheid en de intellectuele oneerlijkheid van menig opiniemaker heeft hij een broertje dood.

Het inferno van Wetstraat en politiek ligt al even achter hem, maar Johan Leman blijft actief in “de drie levens” die hij zich als achttienjarige voorspiegelde: wetenschap, sociaal engagement en spiritualiteit. De dominicaan werd al snel professor metafysica, maar in die jonge jaren bleef hij naar eigen zeggen “steken waar Immanuel Kant bleef steken”. “Steeds opnieuw stelde ik vast dat de kantiaanse mogelijkheidsvoorwaarden voor kennis niet uitleggen wat daarachter ligt.” Er volgden studies theologie, Oosterse filologie en culturele antropologie, gevoed door sociaal werk op het terrein. “Dat voegde geloofwaardigheid toe aan mijn lessen als professor antropologie”, zegt hij daarover. “Ik gaf voorbeelden uit Molenbeek en Limburg, ik wist waarover ik sprak.” Lemans engagement dreef hem uiteindelijk nog een stap verder. Hij werd kabinetschef van Koninklijk Commissaris voor het Migrantenbeleid Paula D’Hondt (CVP) en directeur van het Centrum voor Gelijke Kansen en Racismebestrijding (CGKR), al snel ‘Centrum Leman’ gedoopt. “Een loodzware tijd”, zegt hij terugblikkend op die publieke jaren.