Dat het misbruik zo dominant was, is begrijpelijk. Minder begrijpelijk is dat de media zich klakkeloos lieten leiden door de riedel die telkens herhaald wordt: “Er is nog altijd niets gebeurd, er is geen erkenning, die moet er nu maar eens eindelijk komen.” Dat strookt niet met de realiteit. Zoals we al vaker hebben gesteld, is in de voorbije tien jaar heel wat gebeurd. Zo heeft de Kerk de gerechtelijk verjaarde zaken opgenomen en in overeenstemming met de afspraken van de parlementaire commissie van 2012 behandeld. Tot tevredenheid van een groot deel – minstens 1800 van de slachtoffers/overlevers. Jammer dat de media niet aan factchecking deden en vooral immer negatieve stemmen brachten die het debat maar al te graag monopoliseren. De berichtgeving had een stuk journalistiek eerlijker gekund.
Steeds positiever
Dat kan moedeloosheid en zelfs irritatie opwekken bij de mensen in de Kerk die de jongste jaren hard gewerkt hebben aan herstel voor misdaden waar ze zelf niets mee te maken hadden. Toch mogen we niet voorbijgaan aan het gevoel van de slachtoffers. Als ze ervaren dat ze geen of onvoldoende erkenning hebben gekregen, moet daar een reden voor zijn.
Hoe komt het dat de meesten van hen, na de ontmoeting met de paus zich plots wel gezien voelden? Die vraag is niet eenvoudig te beantwoorden. Het speelt zeker mee dat de paus de hoogste kerkelijke autoriteit is. Bij hem gehoor en medeleven vinden geeft een bijzonder gevoel van erkenning. Maar er is ook de persoonlijkheid van de paus. Er was veel waardering voor zijn geïmproviseerde, maar duidelijke taal over het misbruik. Ook de verrassingsbezoeken misten hun effect niet. Je zag de verslaggeving overigens naargelang het pausbezoek vorderde, positiever worden. Journalisten berichtten vol verbazing over het enthousiasme van de jongeren tijdens de Hope Happening en in het Koning Boudewijnstadion. Vriend en vijand erkennen de authenticiteit van deze man. Hij straalt ook een warmte en een vreugde uit die aanstekelijk zijn.
Empathie
De empathie die de paus betoonde, paste in dit beeld. Ze was authentiek, emotioneel en betrokken. Het is wellicht op dat vlak dat de overlevers iets hebben gemist in de opvang en begeleiding. Nu is dat ook niet zo eenvoudig: de dadingen en bemiddelingen hebben onvermijdelijk een juridisch aspect en dat kan koud overkomen. Het zou dus fout zijn alle krediet bij de paus te leggen. In zekere zin was zijn taak, hoe delicaat ook, eenvoudiger dan op het veld zelf te werken. En het team dat de ontmoeting voorbereidde, heeft fantastisch werk geleverd. Iedereen was zeer te spreken over de voorbereiding en de begeleiding. In die zin heeft de Kerk de weg gebaand voor de paus.
Kentering
Wat na het pausbezoek? Wat er gebeurd is, kan een kentering betekenen in de crisis rond het misbruik. Na de pauselijke erkenning kan er verder gesproken over wat de slachtoffers nog nodig hebben. Hun voorstel om een gedenkteken in elk bisdom op te richten is daar al een heel concreet element in. Dat verdere gesorek kan leiden tot een dialoog waarbij Kerk en overlevers tot concrete stappen van collectieve en individuele erkenning komen. Zo maakt de Kerk haar devies voor het pausbezoek – hoopvol onderweg – waar.
Meer opinies van
Johan Van der Vloet
