Nagels met koppen

Sinds december 1992 is 17 oktober de Werelddag van het Verzet tegen Armoede. In aanloop naar die Werelddag keurde het federale parlement vorige week donderdag een wet goed die toekomstige regeringen verplicht om binnen de 12 maanden na aantreden een plan voor armoedebestrijding op te stellen. Het Belgian Anti Poverty Network (BAPN) wijst erop dat er voortaan tijdens elke legislatuur een federale roadmap met meetbare doelstellingen en gerichte maatregelen moet komen, ongeacht welke politieke partijen aan de macht zijn. De nieuwe wet verankert bovendien de participatie van mensen in armoede in het federale beleid. Bij de editie 2024 van de Werelddag is de resem verkiezingen van volgend jaar al achter de rug en is er misschien zelfs al een nieuwe federale regering. “De strijd tegen armoede en sociale ongelijkheden is geen keuze meer voor de volgende federale regeringen, maar een democratische en maatschappelijke plicht!”, stelt BANP. De komende legislatuur vormt de laatste rechte lijn richting 2030, het jaar waartegen de Verenigde Naties zeventien SDG’s of duurzame ontwikkelingsdoelen gerealiseerd willen zien, met op nummer één de betrachting “armoede in al zijn vormen overal te beëindigen”.

Brood
De meest fundamentele nood van de allerarmsten is brood op de plank. Het spijzen van de hongerigen geldt niet voor niets als het eerste werk van barmhartigheid. Aan die basisbehoefte wordt in onze contreien bevredigend tegemoet gekomen. Armoede heeft in ons land evenwel andere gezichten. Armoede leidt tot sociale uitsluiting en duwt mensen in een sociaal isolement. Het Belgische statistiekbureau Statbel meldde begin dit jaar dat 18,7 procent van de Belgische bevolking in 2022 het risico liep op armoede of sociale uitsluiting. Uit de cijfers bleek dat 13,2 procent van de Belgen in een huishouden leeft waarvan het totale beschikbare inkomen lager ligt dan de armoededrempel. Voor een alleenstaande bedroeg die 1.366 euro per maand en 2.868 euro voor een gezin met twee volwassenen en twee kinderen. BAPN-partner Welzijnszorg pleit in aanloop naar de verkiezingen in haar campagne voor een versterking van de sociale zekerheid, te beginnen met de (vervangings-)inkomens die boven de armoedegrens moeten liggen.

Verkiezingsprogramma’s
Het is met het oog op de pas goedgekeurde wet en met de cijfers van Statbel in het achterhoofd voor de politieke partijen een absolute noodzaak in hun verkiezingsprogramma’s duidelijk te maken hoe ze armoede willen bestrijden. Het mag niet blijven bij vage beloftes of bij gebakken lucht. In de verkiezingsprogramma’s zullen nagels met koppen geslagen moeten worden om met concrete beleidsvoorstellen kiezers die het niet al te breed hebben ertoe aan te zetten een doelbewuste stem uit te brengen. Het is voor vele landgenoten intussen al moeilijk genoeg om een weloverwogen politieke keuze te maken terwijl steeds meer foertstemmers – en dat niet alleen in ons land – overhellen naar extreemrechts. Wat ons land betreft, staat vanuit die optiek de toekomst van België op het spel, dat in 2030 zijn tweehonderdste verjaardag wil vieren.

Delen
Om tegen dat jaar globaal armoede uit de wereld te helpen zal er nog een flinke tand moeten worden bijgestoken. Volgens de Wereldbank moeten drie miljard mensen rondkomen met 6,85 dollar per dag. Wie extreem arm is moet het zien te rooien met minder dan 2,15 dollar. In 2030 zouden nog altijd 574 miljoen mensen extreem arm zijn. Om de strijd tegen armoede te winnen, dienen politici zich – zowel hier als wereldwijd – dringend te bezinnen over de diepere betekenis van het begrip ‘delen’. Dat betekent niet iets uitdelen op een paternalistische manier. Echt delen is van een totaal andere orde dan het uitdelen van panem zoals de Romeinse keizers dat deden aan het plebs van Rome om het in combinatie met circences te sussen en onrust te voorkomen. Waarachtig delen gebeurt vanuit een innerlijke rijkdom en raakt iemands wezenskern.