Personalistische zorgethiek: meer dan autonomie alleen

Na 36 jaar intensief werk in de zorgethiek neemt Axel Liégeois afscheid als hoogleraar en stafmedewerker. Bij de Broeders van Liefde in Gent stond hij jarenlang in voor ethische reflectie, en aan de KU Leuven doceerde hij zorgethiek en praktische theologie. Op 3 oktober wordt zijn emeritaat gevierd. In aanloop daarnaartoe ontmoeten we hem in Gent, waar hij zijn visie deelt op personalisme en de toekomst van de zorgethiek.

De zorgsector staat vandaag onder zware druk: financieel, maar ook relationeel. Vanuit uw jarenlange ervaring: waar loopt het volgens u mis in onze kijk op mensen en zorg?
“Besparingen zetten de sociale zekerheid onder druk. Dat is begrijpelijk, maar tegelijk essentieel om ze voor de toekomst te garanderen. In de zorg voel je de gevolgen scherp: geestelijke gezondheidszorg krijgt amper 10 procent van het totale budget, personeelstekorten nemen toe en de werkdruk stijgt.”

“Daarnaast grijpt de overheid steeds sterker in met regels en controles. Op zich terecht, want overheidsgeld moet efficiënt besteed worden. Maar de nadruk ligt bijna uitsluitend op cijfers en registraties. Zorgverleners moeten steeds meer tijd steken in administratie, waardoor er minder ruimte is voor direct contact met patiënten. En op die cijfers worden ze ook nog eens beoordeeld. Het aantal bezoekjes zegt echter niets over de kwaliteit van een gesprek. Wordt er echt geluisterd? Dat zie je niet in statistieken terug.”

“Die kwantitatieve logica hangt samen met een groeiende juridisering. Zorgverleners vragen zich bij beslissingen steeds vaker af of ze het juridisch wel veilig stellen. En hoewel het positief is dat patiënten mondiger en autonomer zijn geworden, leidt dat er ook toe dat mensen sneller een klacht indienen.”