Wachten op de Eumeniden

Het gruwelijke geweld, op gang gebracht door de terroristische aanslag van Hamas op Israëlische burgers, en gevolgd door een reactie van Israël die buiten verhouding is, heeft me doen kennismaken met een nieuw begrip: destructief recht. Meer dan 1.400 Israëlische burgers werden gedood, meer dan tweehonderd burgers en militairen gegijzeld. Als vergelding bombardeerde Israël Gaza, met een bloedstollend saldo als gevolg: meer dan tienduizend Palestijnen werden de dood in gejaagd, het overgrote deel vrouwen, kinderen en weerloze baby’s. Volgens de Israëlische VN-ambassadeur in de Veiligheidsraad heeft Israël het recht om zo te reageren. De man speldde een gele Jodenster op om de Holocaust in herinnering te brengen en zich opnieuw als slachtoffer op te stellen, tot grote verontwaardiging van de directeur van het Holocaustmuseum in Jeruzalem. Zo’n reactie valt onder de noemer “destructief recht”, legde Christophe Busch, directeur van het Hannah Arendt Instituut, uit. “Door wat een individu, of in het geval van de Holocaust, een heel volk is aangedaan, zou dat volk als het ware het recht verwerven om zelf agressie te begaan, ook op onschuldige slachtoffers.”

Oog om oog, tand om tand
Destructief recht komt eigenlijk neer op het primitieve ‘oog om oog, tand om tand’. Stel dat, met het groeiende dekoloniseringsbewustzijn, de zwarte bevolking van Afrika zich het recht zou toe-eigenen om in Europa vergelding te zoeken voor de tien tot twaalf miljoen mensen die uit hun continent als slaven naar de Amerika’s zijn weggevoerd om er te werken op de plantages die uiteindelijk de basis werden voor de westerse, moderne manier van leven. Of dat de inheemsen van Latijns-Amerika, die door de conquista en kolonisatie gedecimeerd werden door ziekte en dwangarbeid, zich zouden wreken op de witte heersende klasse in hun land. Dat dit niet gebeurt, is geen evidentie. Tot op vandaag eisen gelijkaardige koloniale patronen in het Globale Zuiden mensenlevens.