Straffe weken

Het was een zichtbaar geëmotioneerde Robert Prevost die op het balkon van de Sint-Pietersbasiliek verscheen. Enigszins verrassend in vol ornaat, wat we sinds Franciscus niet meer gewoon zijn. Hoewel hij zijn tekst voorlas - een unicum tot dusver – struikelde hij over de woorden. Maar de boodschap van vrede, bruggen bouwen en een kerk voor allen was authentiek en krachtig.

Al in de vierde stemronde werd kardinaal Prevost tot paus gekozen. Niet direct verwacht, maar toch een geruststellende en logische keuze. Geruststellend, omdat het kiescollege op die manier aangaf dat de kardinalen de weg die paus Franciscus bewandelde, niet wilden verlaten. Logisch, omdat Franciscus, die weliswaar een profetische paus was, zijn ideeën en intuïtie bestuurlijk nog maar weinig heeft kunnen verankeren in de structuur van de Kerk. De nieuwe paus beschikt over de persoonlijkheid en de mogelijkheden om dat wel te doen.

Tour de force
Neem nu het synodaal proces: dat bracht een enorme dynamiek op gang. Paus Leo XIV staat nu voor de uitdaging om dat verder in de praktijk te brengen en de uitkomst van het proces ook daadwerkelijk om te zetten in beleidslijnen. Dat wordt nog een tour de force. Eenheid in verscheidenheid is dan wel een mooi principe; in de praktijk zal blijken of lokale bisschoppensynodes een eigen koers mogen varen, en in welke materies.

Dat brengt ons bij een cruciale kwestie: zullen wijdingsmacht en bestuursmacht ontkoppeld worden? Hoe ver zal de paus het citaat van Augustinus uit zijn toespraak (“Met u ben ik een christen, voor u een bisschop”) doortrekken? Ondanks alle vreugde om de nieuwe paus blijft de vraag: waarom beschouwt de Kerk enkel gewijde mannen als dragers van gezag? Dat blijft wringen, hoezeer de wereld ook bewonderend zat te kijken naar de pausverkiezing. De kerkjurist in Leo XIV zal hier werk van moeten maken. Als hij dat effectief doet, schrijft hij geschiedenis.

Baken
Het waren straffe weken voor de katholieke Kerk. De emoties rond het overlijden van paus Franciscus –  250.000 mensen kwamen hem groeten, 400.000 waren op zijn begrafenis aanwezig) – maakten diep indruk. De massale media-aandacht voor het conclaaf was er tijdens de vorige verkiezingen ook. Opvallend deze keer waren echter de positieve commentaren en zelfs de uitgesproken bewondering voor de esthetiek van de katholieke rituelen. Die staat in sterk contrast met de chaos en de brutaliteit die in veel delen van de wereld heersen. Het is alsof de eeuwenoude en strak geregisseerde tradities van het conclaaf een vorm van rust en zekerheid brengen. 

“De Kerk is diep geworteld in de eeuwenoude belofte van het evangelie, en die wil ze telkens nieuw laten klinken in de veranderende wereld.” 

Bovendien mogen we spreken van een ‘concentratie van menselijkheid’ in de voorbije twee weken. Er werd gerouwd en eer gebracht aan een mens die zich hartstochtelijk inzette voor de armen en de wereld. En gisteren waren er geen hooligans op het Sint-Pietersplein, maar juichende mensen die luisterden naar een man die vrede als eerste wens in de mond nam. Het schept een oase in een wereld die wanhoopt aan zichzelf. 

Dat is de echte kracht van de Kerk. Ze is diep geworteld in de eeuwenoude belofte van het evangelie. Die wil ze telkens nieuw laten klinken in de veranderende wereld. Of om het met de woorden van de nieuwe paus te zeggen: “We willen een synodale Kerk zijn, een Kerk die wandelt, een Kerk die altijd vrede zoekt, die altijd naastenliefde zoekt, die altijd dichtbij wil zijn, vooral voor hen die lijden.” 

Tertio wenst de nieuwe paus alle goeds toe bij deze missie!