Het woord ‘reconquista’ heeft evenwel iets gewelddadigs, het roept vaak herinneringen op aan de Reconquista uit de geschiedenislessen, de herovering van het Iberisch schiereiland op de Moren. Die eeuwen durende herovering kreeg haar beslag in 1492 onder de katholieke koningen Ferdinand II van Aragon en Isabella I van Castilië, de grootouders aan de moederskant van keizer Karel V.
Bon ton
Eerder deze maand visualiseerden beelden uit het Spaanse stadje Torre-Pacheco welke vorm een hernieuwde uitgave van de middeleeuwse reconquista zou kunnen aannemen. Extreemrechtse jongeren zochten toen de confrontatie op met jongeren met een migratieachtergrond nadat een oudere man zwaar was toegetakeld door “jongeren van Noord-Afrikaanse origine”.
Het wordt in Europa intussen steeds meer bon ton om vluchtelingen, asielzoekers of migranten te verketteren. Begrippen als remigration worden door het Duitse, extreemrechtse AfD als ultieme oplossing voorgespiegeld. Hebben politici die dwepen met massale gedwongen repatriëringen echter al wel eens stilgestaan bij de kwalijke gevolgen op velerlei domeinen van zulke politieke droombeelden? Bij onze oosterburen hopen extremisten na ruim honderd jaar daarmee misschien de sympathie van een groot deel van het electoraat te heroveren. Een reconquista del corazón houdt evenwel totaal iets anders in.
Aggiornamento
Paus Johannes XXIII wordt vaak in één adem genoemd met het begrip “aggiornamento”, het bij de tijd brengen van de Kerk, een uitdaging voor het Tweede Vaticaans Concilie. Meer dan een halve eeuw later kan alleen worden vastgesteld dat die modernisering het christendom in West-Europa weinig heeft opgeleverd. De verdere algemene modernisering van de samenleving en de secularisering hebben de voorbije decennia hun tol geëist. Anderzijds blijven de spirituele en religieuze noden van de hedendaagse Westerse mens hoog. Hoe kunnen de harten van mensen aan het begin van het tweede kwart van de 21ste eeuw heroverd worden?
“Hoe kunnen de harten van mensen aan het begin van het tweede kwart van de 21ste eeuw heroverd worden?”
In de loop van de komende jaren zal misschien blijken dat de paus uit Argentinië een flinke aanzet heeft gegeven tot een reconquista del corazón. Voor Franciscus is de Kerk er para todos, todos, todos, voor iedereen, iedereen, iedereen! In zijn autobiografie Hoop, die enkele maanden voor zijn dood verscheen, schreef Franciscus dat we moeten groeien door aantrekkelijkheid. De Kerk moest volgens hem als een veldhospitaal zijn en de herders ervan moeten ruiken naar hun kudde. Via die metaforen wilde de paus benadrukken dat de Kerk dichtbij de mensen moet staan, dienstbaar en solidair.
Diaconie
De diaconie kan de aantrekkelijkheid van de Kerk vergroten. Om de controversiële Franse bisschop Jacques Gaillot te citeren: “Als de Kerk niet dient, dient ze tot niets.” De diaconie wordt weleens beschouwd als de “troefkaart” van de Kerk – misschien net als in het prille begin, zo vele eeuwen geleden. Maar hoe het begrip “Kerk” concretiseren in een 21ste-eeuwse context?
De Oost-Duitse politieke slagzin “Wir sind das Volk” in aanloop naar de val van de Muur en van het communisme in 1989 zou in dat verband geparafraseerd kunnen worden tot “Wir sind die Kirche.” Een reconquista del corazón zal dus van onszelf moeten uitgaan door niet alleen voor kwetsbare medemensen heel concreet gestalte te geven aan de kernboodschap van het christendom. Het is immers nooit te laat om te proberen het hart te heroveren van diegene die een relatie, om welke reden dan ook, ooit op een laag pitje heeft gezet.
Meer opinies van
Ludwig De Vocht
